PIERWSZA POMOC W STANACH ZAGROŻENIA ŻYCIA

 

USTAWA

z dnia 6 czerwca 1997 r.

Kodeks karny.

 

Rozdział XIX Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu

Artykuł 162

§1.Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia lub poważnego uszczerbku na zdrowiu - podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

 

 

ABC – UDZIELANIA POMOCY W STANACH ZAGROŻENIA ŻYCIA

 

Pięć minut bezdechu i zatrzymanej pracy serca wystarczy, aby w mózgu ludzkim zaszły nieodwracalne zmiany. W takich przypadkach czas jest bezcenny. W Polsce na przyjazd karetki czeka się 10-20 minut. Dlatego tak ważne jest, aby świadkowie umieli udzielić pierwszej pomocy. W sytuacji świadka może znaleźć się każdy.

 

  Ogólne zasady postępowania w miejscu wypadku

 

Każdemu wypadkowi towarzyszy atmosfera zdenerwowania i grozy.

Skuteczne i sprawne działanie osób przystępujących do udzielania pierwszej pomocy jest zależne od wiary we własne umiejętności i od opanowania.

 

W przypadku większej liczby ofiar należy wysegregować osoby zagrożone utratą życia i natychmiast przystąpić do ich ratowania. Należy skupić się na sprawach zasadniczych: wydolności oddechu i krążenia, drożności dróg oddechowych i opanowania krwotoku. Korzystając z pomocy innych osób wezwać pogotowie ratunkowe i powiadomić policję.

Obecność policji na miejscu wypadku może być konieczna dla wstrzymania ruchu ulicznego lub zastosowania odpowiednich rygorów w stosunku do otoczenia.

Bierne oczekiwanie na przybycie karetki pogotowia ratunkowego jest niewłaściwe, gdyż do czasu jej przybycia może nastąpić zgon poszkodowanego z powodu tak pospolitej przyczyny, jak uduszenia się z powodu zatkania dróg oddechowych zapadniętym językiem, czy też krwotoku łatwego do opanowania.

 

Przystępując do akcji ratunkowej należy przestrzegać następujących zasad:

   Ocenić przytomność poszkodowanego (próba kontaktu słownego i jego orientacji w otoczeniu);

   Udrożnić drogi oddechowe,

   Ułożyć poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej;

   W razie bezdechu lub oddechu niewydolnego podjąć sztuczne oddychanie metodą "usta-usta", a w razie zatrzymania krążenia przystąpić do zewnętrznego masażu serca, według zasad podanych w poprzednich rozdziałach;

   W razie krwotoku, zatamować krwotok, płasko ułożyć poszkodowanego z uniesieniem nóg powyżej tułowia (celem zwiększenia dopływu krwi do mózgu i serca);

   Zabezpieczyć chorego przed wilgocią i utratą ciepła, (okryć kocem lub nieprzemakalnym tworzywem);

   Zabezpieczyć prawidłowe oddychanie;

Akcja ratowniczą prowadzić do czasu przybycia fachowego personelu medycznego.

 

  Udrażnianie dróg oddechowych

 

U osób nieprzytomnych, leżących na plecach, najczęstszą przyczyną niedrożności dróg oddechowych jest zapadnięty język 
(rys. 2) lub ciało obce tkwiące i zatykające drogi oddechowe .

 

 

Ciałami obcymi mogą być: krew, wymiociny, szczątki ubrania, złamana proteza zębowa, itp.

Z zapadniętym językiem radzimy sobie w prosty sposób, odchylając głowę poszkodowanego do tyłu. Wówczas język przesuwa się do góry i drogi oddechowe udrażniają się.

 

 

 

           Czynność tą wykonujemy następująco: podkładamy jedną rękę pod szyję ratowanego i unosimy ją do góry, jednocześnie drugą rękę układając na czole, po czym odchylamy głowę do tyłu. Staramy się głowę odchylić maksymalnie, wykonując tę czynność ostrożnie

W przypadkach podejrzanych o złamanie kręgosłupa szyjnego, zatkane językiem drogi oddechowe udrażniamy poprzez uniesienie żuchwy lub wyciągnięcie języka.

 

 

         Uniesienie żuchwy polega na wysunięciu jej w kierunku pionowym u poszkodowanego, leżącego na wznak. Można to uzyskać, naciskając do przodu obu kciukami kąty żuchwy, lub przez pociągnięcie za zęby dolne tak, aby wysunęły się one przed zęby górne.

 

 

W przypadku, gdy nie osiągniemy udrożnienia dróg oddechowych za pomocą wyżej wymienionych metod, należy dokonać tego poprzez wyciągnięcie języka. Po wymuszonym otwarciu ust chwytamy język między kciuk i palec wskazujący, po czym wyciągamy go na brodę.

Ciała obce usuwamy z ust i gardzieli po odwróceniu poszkodowanego na bok i otworzeniu jego ust.
Podczas usuwania ciał obcych z jamy ustnej wkładamy między zęby poszkodowanego przedmiot, który zabezpiecza nasz palec przed odgryzieniem na wypadek szczękościsku

 Sposoby tamowania krwotoku

 Zatamowanie krwotoku na miejscu wypadku jest czynnością ratującą życie.

 

Zatamować krwotok można poprzez:

   uniesienie kończyny,

   ucisk ręczny w miejscu wypływu krwi,

   założenie opatrunku uciskowego.

 

Uniesienie kończyny stosujemy przy mniejszych krwotokach. Ucisk ręczny stosowany jest w dużych krwotokach.

 W sytuacji masywnego krwotoku można ucisnąć krwawiącą ranę bezpośrednio własną dłonią. Lepiej jednak przed uciskiem ranę przykryć gazą opatrunkową.

 

 

Opatrunek uciskowy polega na nałożeniu na ranę czystego opatrunku osłaniającego i uciśnięciu go wałkiem ze zwiniętego bandaża, ligniny, waty itp., a następnie umocowaniu go opaską dociskającą.

 

 

Jeśli mimo ucisku rana nadal krwawi, nie należy zdejmować opatrunku, lecz dołożyć waty i ucisnąć go silniej drugą opaską.

W wyjątkowych wypadkach, dotyczących amputacji lub zmiażdżenia kończyny, zakładamy opaskę Esmarcha. Opaskę nakładamy wyłącznie na udo lub na ramię. Dopuszczalny czas ucisku opaski Esmarcha wynosi 2 godziny. Po założeniu opaski musi być odnotowany czas jej założenia. W razie braku opaski Esmarcha należy zastąpić ją zaimprowizowaną opaską z chustki, koszuli lub paska chorego.

 

 

Średnie przeżycie w poza szpitalnym NZK
(nagłego zatrzymania krążenia)
wynosi od 5 do 10 %

„the hearts too good to die”

W ciągu każdego roku w Europie u prawie 750 000 ludzi dochodzi do nagłego zatrzymania krążenia, niestety przeżywa tylko od 5% do 10% z nich.
To dzięki szybkiej i sprawnej reakcji świadków da się zwiększyć szanse na przeżycie nawet do 50%.
Pierwsza pomoc w takich sytuacjach jest naprawdę prosta.
Wystarczy zastosować schemat zwany łańcuchem

 

Łańcuch przeżycia

 

 

Łańcuch przeżycia - umowne określenie stosowane w medycynie ratunkowej odnoszące się do działań mających na celu zwiększenie przeżywalności u osób po nagłym zatrzymaniu krążenia. Skuteczność tych interwencji zależy od wytrzymałości najsłabszego ogniwa łańcucha.

Wczesne rozpoznanie osoby/osób będących w stanie zagrożenia życia  i wezwanie służb ratowniczych.

Wczesne rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO).

Wczesna defibrylacja (jeśli zachodzi taka potrzeba).

Szybkie wdrożenie zaawansowanych zabiegów resuscytacyjnych  i odpowiednia opieka poresuscytacyjna.

 

Co to jest resuscytacja?

Zabezpieczenie drożności dróg oddechowych.

Uciskanie klatki piersiowej mające na celu wymuszenie ruchu krwi w naczyniach.

Wentylację płuc poszkodowanego.

Ułożenie poszkodowanego w pozycji bezpiecznej.

 

 Czas upływa

 

Kiedy ustaje praca serca po  4-ech minutach dochodzi do obumierania pierwszych komórek mózgowych.

Rozpocznij:

PODSTAWOWE ZABIEGI RESUSCYTACYJNE (BLS)

Z każdą minutą, w której nikt nie pomaga, szanse na uratowanie człowieka spadają o około 10%, więc z prostego rachunku wynika, iż po 10 min szanse są bliskie zeru

B L S natychmiast !!!

BLS

 

 

 

 PODSTAWOWE ZABIEGI RESUSCYTACYJNE

Bezpieczeństwo

 

 

•  Sprawdź czy miejsce w którym się znajduje poszkodowany jest bezpieczne
• Czy Ty będziesz bezpieczny
• Załóż rękawiczki lateksowe
• Używaj chusty lub maski twarzowej

 Oceń przytomność

 

kontakt słowny (pytanie co się stało, jak się pani/pan czuje, czy wszystko w porządku ?)
ocena reakcji na dotyk/ból (potrząsanie za ramiona, klepnięcie w policzek, ucisk płatka usznego)
jeżeli reaguje to zostaw poszkodowanego w pozycji w której go zastałeś, dowiedz się jak najwięcej o stanie poszkodowanego i wezwij pomoc.Jeżeli nie reaguje to głośno zawołaj o pomoc, następnie odwróć go na plecy,  udrożnij drogi oddechowe i oceń oddech.

        Wołaj o pomoc!

 

 

  

 

999  Pogotowie Ratunkowe

112 Telefon alarmowy

 

 Udrożnij drogi oddechowe

 

Umieść jedną rękę na czole  i delikatnie odegnij głowę do tył.

Opuszki palców drugiej ręki umieść na żuchwie a następnie unieś ją.

Oceń oddech   

 

posłuchaj: nieprawidłowe dźwięki  przy częściowej niedrożności  dróg oddechowych przy ustach ratowanego;

popatrz: brak ruchów oddechowych klatki piersiowej lub jamy brzusznej;

poczuj:  niewyczuwalny strumień  powietrza wydychanego z nosa  i ust na policzku lub na małżowinie usznej

Oddech sprawdzamy przez 10 sekund. W tym czasie powinniśmy usłyszeć dwa pełne oddechy.

 

Zlokalizuj miejsce

Uklęknij obok poszkodowanego

Ułóż nadgarstek jednej ręki na środku klatki piersiowej poszkodowanego

Ułóż nadgarstek drugiej ręki na już położonej

Spleć palce obu dłoni

Pochyl się nad poszkodowanym, wyprostowane ramiona ustaw prostopadle do klatki piersiowej

Ręce powinny być ułożone centralnie na klatce piersiowej

 

Rozpocznij ucisk klatki  piersiowej

Częstość: 100/min.

Głębokość ugięcia mostka 4-5 cm u dorosłej osoby

Sekwencja:

30 uciśnięć : 2 oddechy

 

 

Resuscytacja

Częstotliwość 100 uciśnięć na minutę.

Najczęstsze błędy podczas ucisku serca
*  ucisk zbyt nisko (w końcowej części mostka);
*  siła ucisku przesunięta w bok od linii środkowej (groźba złamania żeber);
*  masaż prowadzony całą powierzchnią dłoni, (z palcami przylegającymi do klatki piersiowej);
*  odrywanie dłoni po każdym ucisku mostka;
*  ręce zgięte w stawach łokciowych

 

Ryzyko zakażenia

Zakażenia HIV, HCV

(brak udokumentowanych przypadków zakażenia przy oddychaniu ratowniczym)

Pojedyncze przypadki zakażenia SARS (ciężki ostry zespół oddechowy) oraz gruźlicą

Jeśli to możliwe używaj chusty lub maski twarzowej.

 

Ochrona własna

• Maska twarzowa
• Rękawiczki lateksowe
• Chusta twarzowa

 

Najczęstsze błędy podczas wentylacji

*  brak zaciśnięcia płatków nosa ratowanego;
*  złe ułożenie głowy i żuchwy ratowanego;
*  ciała obce w jamie ustnej;
*  złe „uszczelnienie” ust ratowanego;
*  zapadanie się języka  ratowanego;
*  zbyt szybka i duża objętość wentylacji (powietrze w żołądku);
 

Pozycja bezpieczna

1.  zdejmij okulary poszkodowanego,

2.  uklęknij przy poszkodowanym i upewnij się, że obie nogi są wyprostowane,

3.  rękę bliższą tobie ułóż pod kątem prostym w stosunku do ciała, a następnie zegnij w łokciu pod kątem prostym tak, aby dłoń ręki była skierowana do góry,

4. dalsza rękę przełóż w poprzek klatki piersiowej i przytrzymaj stroną grzbietową przy bliższym tobie policzku,

5. drugą swoją ręką złap za dalszą kończynę dolną tuż powyżej kolana  i podciągnij ją ku górze, nie odrywając stopy od podłoża

6. przytrzymując dłoń dociśniętą do policzka, pociągnij za dalszą kończynę dolną tak, by ratowany obrócił się na bok w twoim kierunku,

7.  ułóż kończynę, za którą przetaczałeś poszkodowanego w ten sposób, zarówno staw kolanowy jak i biodrowy były zgięte pod kątem prostym

8.  odegnij głowę ratowanego ku tyłowi by upewnić się, że drogi oddechowe są drożne,

9.  regularnie sprawdzaj oddech

 
 

  Kontynuuj resuscytację do czasu gdy:

 przybędą wykwalifikowane służby medyczne   i  przejmą działania,

 poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać,

ulegniesz wyczerpaniu.

 

Zadławienie

Ofiara jest przytomna i kaszle - nie podejmujemy żadnych działań

Ofiara słabnie lub przestaje oddychać – pochylamy ją do przodu i uderzamy 5x w okolicę międzyłopatkową

Dotychczasowe działanie jest nieskuteczne – pięciokrotny zabieg Hemlicha, naprzemiennie z uderzaniem w okolicę międzYłopatkową, po skontrolowaniu górnych dróg oddechowych

 
GDY ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI I ODDECHU:   RKO 30:2

 Zadławienie

 

Pacjent przytomny:
*  Uderzenie w okolicę międzyłopatkową.
*  Uciśnięcia nadbrzusza. (Hemlich)

Pacjent nieprzytomny:
*  rozpocznij uciskanie klatki piersiowej

 

  Oparzenie

 

 Jest to uszkodzenie tkanek powstałe w wyniku działania czynników:

*  termicznych
*  chemicznych
*  prądu elektrycznego
*  promieniowania
 
Prowadzi do martwicy tkanek i utraty płynów  ustrojowych.

PODZIAŁ OPARZEŃ ZE WZGLĘDU NA PRZYCZYNĘ:

Oparzenia termiczne – spowodowane są przez wysoką temperaturę. Powstają w wyniku bezpośredniego kontaktu z płomieniami, gorącymi płynami, gazami lub gorącą powierzchnią

Oparzenia chemiczne – spowodowane są przez kontakt ze stężonymi kwasami, zasadami lub pewnymi związkami organicznymi (np. fenolami), które mogą występować nie tylko w postaci płynnej  ale również stałej lub gazowej.

Oparzenia elektryczne – powstają w wyniku przepływu prądu elektrycznego przez ciało. Źródłem prądu może być domowa lub przemysłowa instalacja elektryczna, piorun lub nagromadzenie bardzo dużego ładunku statycznego.

Oparzenia radiacyjne – są wynikiem działania promieniowania np. słonecznego lub radioaktywnego. Mogą objawić się bezpośrednio po napromieniowaniu lub z opóźnieniem.

 

 

ZASADY POSTĘPOWANIA PRZY OPARZENIACH:

Na początku, jeśli jeszcze działa, należy wyeliminować czynnik parzący. Należy tutaj pamiętać o własnym bezpieczeństwie (używać rękawiczek).

Podstawowym działaniem jest chłodzenie tkanek przez polewanie miejsca poparzonego czystą, zimną, najlepiej bieżącą wodą, przez ok. 15 min.

W dalszej kolejności rany oparzeniowe osłania się jałowym opatrunkiem – na ranę nakłada się jałowe gaziki lub gazę lub,

Stosować hydrożelowe opatrunki schładzające.

W przypadku stwierdzenia objawów wstrząsu należy ułożyć poszkodowanego na plecach, z podniesionymi nogami.

Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny, należy sprawdzić oddech, w razie braku - ABC resuscytacji.

 

Opatrunek hydrożelowy

Opatrunek hydrożelowy, schładzający na oparzenia. Podstawowe cechy:

Łatwe w transporcie, przechowywaniu i użyciu.

Składają się z żelu chłodzącego i nośnika (nietkanego poliestru) o przeznaczeniu medycznym.

Opatrunki natychmiast po nałożeniu na oparzone miejsce chłodzą je, łagodzą ból i chronią przed zanieczyszczeniem ran.

Żel , którym nasączone są opatrunki oparty jest na bazie wodnej, przez co z łatwością rozpuszcza się w wodzie.

Opatrunki hydrożelowe, schładzające Water-Jel nie przyklejają się do i mogą być nakładane bezpośrednio na ranę.

Dostępne w kilku rozmiarach

W przypadku oparzeń o niewielkiej rozległości z powodzeniem można stosować żel na oparzenia w buteleczce lub saszetkach.

Gdy mamy do czynienia z oparzeniami o dużej rozległości należy zastosować koce hydrożelowe, schładzające.

Przydatność do użycia wynosi 5 lat.

 

PRZY ZAOPATRYWANIU OPARZEŃ

NIE WOLNO

*  zrywać odzieży, która przykleiła się do skóry,
*  dotykać ran oparzeniowych,
*  opatrywać niejałowymi materiałami takimi jak np. chusteczki higieniczne, wata,
*  smarować miejsca oparzonego takimi środkami, jak różnego rodzaju maści, kremy, tłuszcz, białko jaja kurzego, spirytus,
*  używać żadnych innych tzw. domowych sposobów,
*  nakłuwać lub przebijać samodzielnie pęcherzy.